Hri do dan

  • HC Vanlalruata

Hri do dan’ emaw ‘hri leng do dan’ emaw kan sawi hian ţhenkhat chuan sorkar duhkhawp lohna sawi ngawr ngawrah emaw min ngai tlat mai a, chutiang a ni lo tih hi kan sawi duh a. Sorkar sawiselna lam ni lovin mi ram leh state danga an tihdante kan lo chhiar ve aţangin Mizoram tana ţha tur ngaihtuahna kan sengah min ngaihsak kan duh hle a. Chutih rualin tihdam hna leh damlo enkawl (healthcare) lamte, hrileng lamte hi scientific taka hriatna nei lo kan ni chungin ţhahnemngaihna avangin ngaihdante kan sawichhuak ve mai chauh a ni tih min hriatsak kan duh bawk.
Kumin kum bul January aţanga hri kai kan pun chhoh nasat leh tak chhan hi kan mithiamte’n an zir chian a ngai ta hle mai. Health department hotute’n Krismas leh kumthar lawm laia thingtlang lama biakin leh lenkhawmna a an zai hut hut leh an lam hup hup baka ruai an ţheh mup mup kha January thla bul aţanga hri a darh tak chiam chhanah an puh ber a. Kum 2020 ang lo takin nikum kha chuan khawpuimi tam tak an pian seilenna khuaah Krismas leh kum thar hmangin an kal nasa a. Chutah chuan an inkaichhawng kual ta vak a, a hnu hretah khawpuiah an lokir leh a, khawpui lamah hri kai an pung leh ta hluai niin an sawi bawk.
Kan ţhianpa pakhatin, “Mizote ţha te te a kan awm lai, pialral kal vek tura kan inngaih laiin mingo missionary-ho an lokal a, Adama leh Evi bawhchhiatna avanga misual, vanram kai lo tur leh chhandam ngai kan nih thu min rawn hrilh a, misual awmin kan awm ta mai mai a,” a tih ang deuh hi kan hri len dan hi a ni awm e. Mizoram pawn aţanga hri rawn chawlûttu an awm loh chuan kan him reng mai a, chutih laiin kan state pawn aţanga lo luh kan khap theih si loh avangin a chawlûttu an lo luhin hri min kai darh ta thin a ni.
Kum 2020-a hri leng kan buaipui ţan chhoh dan kha kan la hre reng emaw chu. Sorkar laipuiin March ni 22 (Pathianni)-a ‘janata curfew’ a huaihawt ni aţangin kan state sorkarin inkharkhip a puang nghal a. Kohhran rawngbawltu pakhat Amsterdam aţanga lo haw-in he hri, Covid-19 ti a an vuah tak, hi a kai tih March ni 24 tlaia hriat a nih tak aţang khan namên lova râlkhélin kan hlauhlawp a. Mahse, May thla tawp lam aţanga kan mite phailam aţanga an lo haw chhoh hma kha chuan Mizoramah hri vei an awm lo, pakhat tê mah an awm lo.
June ni 1-ah hri vei mi 10 chuang hret an hmuchhuak ţan a, chu chu phailam aţanga rawn haw vek an ni a. Nasa takin kan ralkhél ta a, hri kai an awm belh hlekin kan phu dual dual a, ‘Lockdown a hun’ kan ti huai huai zel a nih kha. Mahse, December thla tawp thlenga hrileng vanga nunna chan zat chu 8 chauh an ni a, thawh hnihna (second wave) inţan hma March ni 31 thlenga thi zat pawh 11 chauh an ni.
West Bengal leh Assam assembly inthlanpui a zu duty kan Police rual an lo haw a, thawh hnihna a inţan mai ni lovin he hri chi thar ‘Delta’ an tih mai chu inthlanna a venhim hna an thawhna hmun aţangin an rawn háwn a. A hma ami ang kha ni lovin a thawk na a, hri kai tam ber kha damdawiin-a enkawl ngai an nih bakah hri kaite kha nunna chan an tam chho ta a nih kha. Mizoram a mithiamte’n an rin aia hma-in Delta kha a lo lut mauh mai a, kan nasa ta hle a nih. Mizorama kan mithiamte khan an hre chhuak nghal mai lo pawh ni lovin Delta a lo luh kha an ring mai lo niin a lang.
A hma a coronavirus pangngai (?) ang lo takin inkaidarh a awl zual a, kai an pung ta thûr thûr mai a, chu aia pawi zawk chu nunna chân an tam ta kha a ni. Dedicated Covid Hospital kan neih chhun Zoram Medical College hospital-ah hri kai damlo na zual dahna tur khum a indaih lo chhova. Dedicated Covid Health Centre din chhoh a ni a. Covid Care Centre (CCC) chu sorkarin din bawk mahse, a liam zawih zawih a, veng/khaw hrang hrangah khawtlang hruaitute leh tualchhung kohhran hruaitute’n 4C kan tih tak mai chu an din ta sup sup a, chu pawh chu a vanglai chuan buaipuiawm tham damlo enkawlna hmun a chang leh ta zel a nih kha.
Khatih hunlai khan DCH kan neih chhun ZMC hi hetianga hmang lo hian lo kalpui ta zawk ila a fuh zawk a rinawm a, mahse, thuneitute thutlukna chu keini ţhiah theih rual a ni lo. Aizawl Civil Hospital chauh ni lo, district hospital dangte hi DCH-ah hmang ila, mimal leh kohhran enkawl damdawiin-te pawh hi ward ţhenkhat hmang ta bawk ila. Hri kai na zual (ZMC emaw DCHC) enkawlna senso kha chu sorkarin tum ta tho ta mai sela a fuh ngei a rinawm. ZMC hospital-a Covid-19 hri kai chauh kan dah saw chuan he medical college a kalte hian Covid-19 hri kai enkawl dan chauh an thiam ang tih a hlauhawm hle. He kan medical college neih chhuna zirlaite pangngai takin thiamna pawchhuak se kan tih chuan DCH a puan hi tihtawp a ngai hle tawh a ni.
Theih ni phei sela chuan (a theih ngei pawh a rinawm) RT-PCR laboratory pawh hi Aizawl khawpui chhung emaw hnai zawkah emaw sawn ni sela a ţha hle ang. A tira kan insawiţhaih a kan ralkhelh chiam ang kha a ni lo tih kan hre tawh a. A theih loh hulhuala an sawi ţhin Lunglei a RT-PCR lab pawh tourist lodge-ah an bun ta mai a. Nitin sample 100 an endik lem lo chungin ICMR chuan a rawn phalsak mai hi. Tunah phei chuan RT-PCR laboratory vakvel thei pawh kan neih tawh hi. ‘Bio-security’ buaipui a kan insawiţhaih chiam chiam leh RT-PCR lab din a harsatzia insawi awihawm siak hun kha liam tawh teh se.
Nikuma kan muang sual ang khan, hrileng nungchang hi zir thiam tawh turah inngaiin he hri thar, inkaichhawn awlsam ber mai ni a mithiamte’n an sawi ‘Omicron variant’ hi Mizoramah a awm tawh tih finfiahna nei rih lo mah ila; a awm tawha pawm hi a finthlak a rinawm. Mithiamte sawi dan chuan Omicron hri kaite hi, Delta anga damdawiina enkawl ngai an tam lova, thihpui pawh an tam lo hle zawka ngaih a ni.
Chuti chung chuan Omicron a lo luh hnu hi chuan hri kai kan tam leh zual tura ngaih a ni a, kan pun chhoh dan hi a nasa hle bawk a, Omicron a lo lut ngei tawh a ni ang tih rinna a lian hle. Chu bakah he hri insiam danglam zinga kai awl lutuk ve tho leh damdawiina enkawl ngai ti tam a, nunna suat tamtu Delta hian min la chenchilh tho niin mithiamte chuan min hrilh a. Chu chu kan dinhmun a nih avangin kan hri do danah hian inher rem a, kan kalphung thlak hret hi chu a ngai ta a nih hi.
Sorkar damdawiin hi a tam thei ang ber (he hri lén lai na na na hi chuan) hmang ţangkaiin Covid-19 hri kaite enkawlna atan hmang ila. Medical ward awm zawng zawng hmun thuma ţhen hmun hnih tal hi hri kaite tan serh hrang ta ila. ICU pawh a tam thei angin hri kai na zualte enkawlna atan ruahman ta ila a ţhat a rinawm. Chumi piah lamah chuan mimal leh kohhran enkawl damdawiinte pawh hman ţangkai a hun tawh. A ţul ang zelin an inenkawlna senso chu sorkarin a tum thei a, ruahmanna siam a harsa lem lovin a lang.
Chuti lova, Falkawn ami ZMC rawn panna kawnga Covid-19 hri kai an thih zel hi a dik thei tawh lo. Ţanrual a hun tawh a, kan sorkar, a bikin kan health department hian heti zawng hian kan hri do dan kalphung hi her remin kalphung thar ngaihtuah tawh teh se. India ram state-ah pawh hmarchhak state-te nikum lama hri kai an hniam lai a kan sang fal nalh leh tuna ram puma hri kai an tlem zel lai a keini kan pung chho bik pawh hi a chhan zirchian a ngai a ni.
Engpawh nise, hri kai enkawl dan hi tihdanglam a hun takzet a, kan tum ber hi hrileng avanga thihna tihtlem leh mihring nunna chhan ni sela, a dawtah chuan hri darh nasa tur ven zel hi ni rawh se. Chutiang tur chuan hri kai enkawlna hmun tam zawk siam a, doctor leh thawktu dang awm sa hman ţangkai kan thiam a ngai a. A na zual deuh Falkawn chauhva enkawlna awm hi tihtawp a, mitin ban phaka siam a pawimawh ta a nih hi.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427