Anxiety Disorder kan tih hi Mizote zingah pawh kan hre lar chho hle mai.
Anxiety Disorder kan tih hnuaiah hian Anxiety natna chi hrang hrang a awm, amaherawhchu, a lar zual leh harsatna siam nasa pahnih; Genralized Anxiety Disorder leh Panic Disorder kan tithe zirchianna kan nei dawn ani.
- Generalized Anxiety Disorder:
Mizo tawngin he natna hming hi kan nei chiah lo naa, kan tawrh ngai loh natna erawh a ni hauh lo. He natna zirchiangtute chuan mi za zela panga vel hian kan damchhung ngeiin he natna hi kan nei tur anga chhut a ni. Mizo tawnga han sawi awlsam dan tur ber ‘Rilru chawl lo’ emaw ‘Rilru thla bar reng’ te pawh a tih thei awm e.
A lo lan chhuah dan tlangpuite :
(i) Rilru thlaphanna, rilru leh ngaihtuahnaa dawn chi hrang hrang kal zut zut. In leh lo, eizawnna, inlaichinna, chhungkua leh fanau te a buaina lo awm theite dawn kual vak vak in an rilru a ti-thlabar a, an hlauthawng reng thin a ni.
(ii) Chung rilru tithlabar tute chu ngaihtuah loh tum nasa hle mahse, dan zawh rual lovin a lo thawk thin a ni.
(iii) Heng avang hian taksa leh rilru chu thil lo thleng thut tur awm ang maiin a inring lawk run a, hahdam takin an awm thei lo thin a ni. Ngaihtuahnate a timang a, mi a ti haihawt thin a, mut te an harsat a, thinchhiatnate a thlen a, taksa lam pawh a ti chak lo thin a ni.
- Panic Disorder:
A hmaa kan sawi Generalized Anxiety Disorder ang lo takin he natnaah hi chuan mahni chunga thil lo thleng tur hlauhna nasa takin a rawn man thut a, darkar chanve atanga darkar hnih te a awh tlangpui thin a ni. Mi thiamte chhut danin, mi za zela mi pahnih velin he natna hi kan damchhungin kan nei tur anga ngaih ani.
A lo lan chhuah dan tlangpuite chu:
(i) Vawi leh khatah hlauhna namen lovin emaw awm nawm lohna riau in a man thut zel a, chu chuan an tha te tisakin an lungphute a ti rang vak a, an taksa pum khur zawih zawihin a siam a, pum atanga rawn hnawh up up ang ten an inhre thin. An taksa hmawr te khawngin tlu mai tur ang ten an lu a hai thin. Heta hlauhna lo kal hi chu pawnlam va hlauhna ai mahin thih hlauhna, aa mai dawn a inhriat-na leh mahni chunga thil tha lo tak thleng tur hlauhna in an khat thin.
(ii) Hetia lungphu leh thawkte a khawih buai thin avang hian mi tam takin lung lam that lohna neiah an inngai thin a, amaherawhchu lunglam that lohna engmah an hmu ngai lo.
(iii) He natna hi a natna nasat dan azirin a chhuak zingin, a chhuah chang pawn a reiin a rei lo thei. Amaherawhchu a chhuah inkarah pawh hia ‘A lo thleng leh mai ang a’ tiin an rilru a kap reng thin ani.
Engvanga lo awm nge a nih?
‘Hei vang hi a nih hi’ han tih chat tur awm lo mahse, zirna hrang hrang atanga mi thiamten a awm chhan bera an puh chu thluaka hriatna thazama chemicals chi hrang hrang in balance loh vanga ngaih a ni. Hei hi inthlahchhawn vang emaw kan damchhunga kan thil tawn vanga awm a ni.
Hetia thluak chak lo saa a lo awm hian harsatna eng eng emaw lo thlengin, rilru han sen zual ngaihna tur a awmin, thluak chak lo sa chuan a zo lo va, heng natna hi a lo chhuak thin a ni.
Engtia enkawl tur nge?
Heng natna pahnihte hi damdawi leh counseling chi hrang hrang hmanga enkawl dam theih a ni. Amaherawhchu, a natna a nasat deuh chuan damdawi hmanga enkawl tur a ni.
Thluaka chemical in balance lo han siamrem thei damdawi chawh thin an ni. Damdawi er awh rei deuh hlek chhung eitir thin a ni.
Damdawi hian zawiin a tihrehsak a, damdawi thlah hma lutuk hian a rawn let leh duh riau avanga rei deuh chhung (thla 6) eitir thin an ni.